علل و ریشه‌های خشونت و پرخاشگری در فضای مجازی
خشونت در فضای مجازی خشونت در فضای مجازی خشونت در فضای مجازی خشونت در فضای مجازی خشونت در فضای مجازی خشونت در فضای مجازی خشونت در فضای مجازی خشونت در فضای مجازی خشونت در فضای مجازی خشونت در فضای مجازی پرخاشگری پرخاشگری پرخاشگری پرخاشگری پرخاشگری پرخاشگری پرخاشگری پرخاشگری
به گزارش شبنم همدان به نقل از جام جم : هر روز همه ما شاهد بروز خشونت در فضای مجازی هستیم؛ از مشاجره و فحاشی تا حمله به صفحات شخصی افراد سرشناس و حتی خشونت‌هایی که از این فضا آغاز می‌شوند و به جهان واقعی راه پیدا می‌کنند.
تقریبا کسی نیست که از فضای مجازی استفاده کند و شاهد فحاشی، شاخ و شانه کشیدن یا به اصطلاح کل‌کل‌ها در این فضا نباشد. این موارد بعلاوه مسخره کردن و ساخت کلیپ‌های تحقیرآمیز که نوعی خشونت روانی محسوب می‌شود، به معمولی‌ترین سرگرمی‌های دنیای مجازی بدل شده‌اند.
کارشناسان درباره علل و ریشه‌های این خشونت و نسبت و رابطه بین فضای مجازی و گسترش خشونت در دنیای واقعی به نکاتی قابل تامل اشاره می‌کنند.
برون‌افکنی در رسانه‌های اجتماعی
دکتر حسینعلی افخمی، مدرس رشته ارتباطات، خشونت در فضای مجازی را دنباله پرخاشگری و خشونت در جامعه می‌داند و معتقد است آنچه در فضای مجازی شاهدیم برآمده از جامعه واقعی است، با این تفاوت که در فضای مجازی فرصت و امکان بروز آن بیشتر از جامعه واقعی فراهم است.
به اعتقاد این استاد ارتباطات، رشد خشونت و پرخاشگری در جامعه واقعی اتفاق افتاده و در جامعه هم کاملا این رشد مشهود است، اما در فضای مجازی به دلایلی چون نبود کنترل‌های اجتماعی و امنیتی این معضل کاملا عیان می‌شود.
این استاد دانشگاه توضیح می‌دهد: دلایل افزایش پرخاشگری و خشونت در جامعه، نیازمند مطالعات و بررسی‌های دقیق توسط متخصصان حوزه‌های مختلفی چون روان‌شناسی و جامعه‌شناسی است، ولی نشانه‌های خشونت‌های فضای مجازی حکایت از افزایش افسردگی و کاهش آستانه تحمل افراد جامعه دارد.
این استاد ارتباطات تاکید می‌کند: در چنین شرایطی، فضای مجازی به جایی برای برون‌افکنی خشم و خشونت بدل می‌شود و از آنجا که نظارت و کنترل زیادی در این فضا وجود ندارد و افراد می‌توانند در صورت لزوم هویت خود را پنهان کنند، آزادانه‌تر و بیشتر از آنچه در جامعه واقعی می‌بینیم، خشم و نارضایتی‌شان را به شیوه‌های مختلف در رسانه‌های اجتماعی بروز می‌دهند.
آینه‌ای در برابر جهان واقعی
دکتر امیر عبدالرضا سپنجی، مدرس ارتباطات، فضای مجازی را آینه‌ای در برابر زندگی واقعی می‌داند و تاکید دارد تمام رخدادهای این جهان کاملا واقعی است.
این پژوهشگر ارتباطات با اشاره به رشد میزان خشونت و پرخاشگری در جامعه، درباره بروز آن در فضای مجازی توضیح می‌دهد: خشونت در فضای سایبری، تابعی از زیست روزمره ماست و اگر کسی در دنیای واقعی آرام است در فضای سایبری و رسانه‌های اجتماعی نیز آرام ظاهر می‌شود، اما کسی که به لحاظ روحی احساس تلاطم، تنش و عصبیت دارد، در فضای سایبری خودش را براحتی بروز می‌دهد.
به اعتقاد دکتر سپنجی، خشونت یک تابع است نه یک متغیر اصلی. وی توضیح می‌دهد: در هرم مازلو (هرم سلسله مراتب نیازهای مازلو) نیازهای انسانی طبقه‌بندی شده و ارضا نشدن تک‌تک این نیازها می‌تواند خشم و عصبیت ایجاد کند. انسان می‌تواند حتی بر اثر گرسنگی دچار خشم شود چه رسد به برآورده نشدن نیازهای متعدد مانند شغل، مسکن و تشکیل خانواده.
براساس توضیحات این مدرس ارتباطات، خشونت در فضای مجازی راهی است برای برون‌ریزی و انتقال مشکلات اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و توضیح می‌دهد: فضای سایبری نسبتی با خشونت ندارد و عامل ایجاد خشونت نیست. پرونده‌های نزاع و خشونت در قوه قضاییه این گفته را تاکید می‌کند، اما فضای مجازی بستری است که افراد می‌توانند براحتی، بدون نگرانی از شناخته شدن دست به پرخاشگری و خشونت کلامی بزنند.
تاثیر متقابل جهان واقعی و مجازی
دکتر عالیه شکربیگی به عنوان جامعه‌شناس، فضای مجازی و رسانه‌های اجتماعی را یک شمشیر دولبه توصیف می‌کند که می‌تواند بستری برای بروز و ظهور پرخاشگری و خشونت باشد و نیز فرصتی برای تمرین تعامل، گفت‌وگو و مدارا.
این مدرس دانشگاه معتقد است از فضای مجازی حتی می‌توان برای اصلاح جامعه واقعی نیز بهره گرفت و از تبدیل این فضا به مکانی برای بازتولید رفتارهای خشن و پرخاشگری جلوگیری کرد به شرط این که مسئولان و متولیان ابتدا این فضا را سامان بدهند و زمینه آموزش مهارت‌های اخلاقی را فراهم کنند.
وی ضمن تاکید بر اهمیت آموزش سواد رسانه‌ای به مخاطبان می‌افزاید: مردم باید درباره شکل ارتباطات و گستردگی آن در فضای مجازی اطلاعات داشته باشند تا درصدد مقایسه بر نیایند. همچنین استفاده مداوم و بدون برنامه از این فضا یا قرار گرفتن در معرض هر نوع اطلاعاتی در آن می‌تواند خشونت‌زا باشد، اما ریشه این خشم در خانواده و نهادهای آموزشی قابل ردیابی است.
دکتر شکربیگی در این باره توضیح می‌دهد: خشونت و پرخاشگری در فضای اجتماعی و رسانه‌های اجتماعی از جهان واقعی به این فضا کشیده شده است. متاسفانه نهاد خانواده و مدرسه به محل زایش خشونت بدل شده‌اند؛ نهادهای آموزشی نابرابری‌ها و طبقه‌بندی‌ها در آموزش را دامن می‌زنند و خانواده‌ها به دلیل مشکلات اقتصادی و معیشتی به جایی برای قضاوت، مقایسه کردن و اظهار نارضایتی بدل شده‌اند.
این استاد جامعه‌شناسی، به تاثیر متقابل فضای مجازی و واقعی در افزایش خشونت و پرخاشگری اعتقاد دارد و توضیح می‌دهد: خشونت و پرخاشگری در جهان واقعی تولید و در فضای مجازی بازتولید می‌شود و این دو بر هم تاثیر دارند. با این تفاوت که در فضای مجازی عامل کنترل‌کننده وجود ندارد و به طور طبیعی میزان بروز خشونت در آن بالاتر است.
وی هویت‌های مخدوش و رها‌شدگی فضای مجازی را امکانی برای بروز خشونت بیشتر به شکل‌های متنوع می‌داند و در این‌باره می‌گوید: در این فضا افراد حق خودشان می‌دانند هر کسی را داوری کنند و در برابر هر چیز که خلاف میل آنها باشد واکنش عصبی بروز بدهند و می‌توانند با هویت‌های جعلی دست به هر واکنشی بزنند.
به اعتقاد دکتر شکربیگی، لازم است برای کنترل این فضا قوانینی تصویب شود، اما مهم‌تر از آن باید علل و ریشه‌های افزایش خشونت در فضای واقعی بررسی شود.
وی به نقش رسانه‌های سنتی ازجمله صدا و سیما و نهادهای متولی آموزش عمومی اشاره می‌کند و می‌افزاید: فضای مجازی در صورت افزایش سواد کاربران، می‌تواند حتی به عنوان ابزاری برای کاهش خشونت مورد استفاده قرار بگیرد؛ جایی که مردم در آن مسائل و مشکلاتشان را مطرح و تعامل و مدارا با یکدیگر را تمرین کنند.
انتهای پیام/ص
خشونت در فضای مجازی خشونت در فضای مجازی خشونت در فضای مجازی خشونت در فضای مجازی خشونت در فضای مجازی خشونت در فضای مجازی خشونت در فضای مجازی خشونت در فضای مجازی خشونت در فضای مجازی خشونت در فضای مجازی پرخاشگری پرخاشگری پرخاشگری پرخاشگری پرخاشگری پرخاشگری پرخاشگری پرخاشگری
نسخه مناسب چاپ
دیدگاه شما